Terms of Trade là gì? Tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ trao đổi

Có rất nhiều chỉ số để đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia, một trong số đó là Terms of Trade. Tuy nhiên, nếu không quá quan tâm về các vấn đề liên quan đến thị trường, xuất nhập khẩu, thương mại quốc tế thì nhiều người sẽ không hiểu rõ về khái niệm này.

Với mong muốn mang lại cho bạn đọc những thông tin hữu ích, ngay sau đây, An Tín Logistics sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về khái niệm Terms of Trade là gì.

Terms of Trade là gì?

Terms of Trade viết tắt là TOT, được dịch là tỷ lệ trao đổi. Đây là chỉ số thể hiện tỷ lệ giữa giá xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Công thức tính TOT như sau:

TOT = Chỉ số giá hàng xuất khẩu/Chỉ số giá hàng nhập khẩu

Theo đó, nếu giá xuất khẩu tăng nhanh hơn giá nhập khẩu thì TOT được cải thiện, cho thấy quốc gia đó đang có nhiều lợi ích trong thương mại quốc tế. Quốc gia đó sẽ mua được một lượng hàng hóa nhập khẩu nhiều hơn trong khi có thể giữ nguyên hoặc không cần phải xuất nhiều hàng hóa tương đương.

Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý về hệ số co giãn giá của nhu cầu giữa hàng xuất và hàng nhập. Ví dụ, nếu nhu cầu hàng xuất không co giãn với giá cả thì việc tăng giá xuất khẩu sẽ làm cho các sản phẩm trở nên kém cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này có thể dẫn đến giảm lượng xuất khẩu, từ đó, giảm thu nhập ngoại tệ, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và việc làm trong nước.

Tỷ lệ trao đổi có ý nghĩa như thế nào đối với kinh tế quốc gia?

TOT được ví như chỉ số đánh giá sức khỏe kinh tế của một quốc gia. Tuy nhiên, cần đánh giá dựa trên nhiều yếu tố khác để tránh kết luận sai lầm. Do đó, quan trọng nhất là chúng ta phải hiểu rõ nguyên nhân gây ra sự tăng/ giảm.

Sự tăng trưởng TOT của một quốc gia thường phản ánh mức giá xuất khẩu tăng, trong khi giá nhập khẩu giảm hoặc duy trì ổn định. Ngoài ra, còn trường hợp giá xuất khẩu ổn định và giá nhập khẩu giảm hoặc tăng với tốc độ nhanh hơn giá xuất khẩu.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ trao đổi là gì?

Trên thực tế, có rất nhiều yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến tỷ lệ trao đổi. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng nhiều nhất vẫn là 3 yếu tố sau:

Sự khan hiếm

Số lượng hàng hóa có sẵn là một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến TOT. Khi nhà xuất khẩu có nhiều hàng hóa để bán, họ sẽ thu được nhiều tiền và sử dụng trở lại để mua nhiều hàng hóa phục vụ cho việc sản xuất kinh doanh.

Quy mô, chất lượng hàng hóa

Khi hàng hóa có chất lượng tốt và sản xuất với số lượng lớn, nó có thể sẽ được bán với giá cao hơn. Như vậy, người bán sẽ thu hồi vốn nhanh chóng để mua thêm hàng hóa. Nếu TOT của một quốc gia được cải thiện theo chiều hướng này, tức là quốc gia đó đang có tín hiệu tích cực của việc phát triển kinh tế.

Tỷ lệ trao đổi biến động

Sự biến động của TOT có tác động đến lạm phát nội địa. Cụ thể, nếu TOT tăng, giá xuất khẩu tăng nhanh hơn giá nhập khẩu, lạm phát nội địa sẽ giảm do chi phí nhập khẩu giảm. Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây ra một số vấn đề cho cán cân thanh toán nếu khối lượng xuất khẩu giảm mạnh, trong khi khối lượng nhập khẩu không đổi hoặc thay đổi ít.

Nếu TOT giảm, quốc giá phải xuất khẩu một lượng lớn hơn hàng hóa để đủ tài chính mua cùng một lượng hàng nhập. Điều này có thể sẽ dẫn đến một vòng tròn luẩn quẩn, hàng hóa xuất khẩu giảm, nhập khẩu buộc phải ít hơn, hàng hóa tạo ra ít, hậu quả cuối cùng là sự khan hiếm hàng hóa.

Một số yếu tố khác

Ngoài ra, còn một số yếu tố khác ảnh hưởng đến tỷ lệ trao đổi của một quốc gia, đó là:

• Sở thích tiêu dùng của người dân ở nước nhập khẩu.
• Khả năng thuyết phục khách.
• Chính sách của chính phủ nước nhập khẩu.
• Các chính sách của các nước lớn trên thế giới cũng có thể tác động gián tiếp đến TOT của một quốc gia.

Khắc phục tình trạng bất lợi trong tỷ lệ trao đổi bằng cách nào?

Trong trường hợp, TOT biến động theo chiều hướng tiêu cực, các quốc gia cần có biện pháp khắc phục tình trạng này. 3 chính sách được áp dụng phổ biến là:

• Chuyển dịch cơ cấu hàng xuất bằng cách tăng cường xuất khẩu các mặt hàng có hàm lượng chế biến cao.
• Đa phương hóa thị trường, đồng thời đa dạng hóa mặt hàng sản xuất và xuất khẩu. Như vậy, vừa có thể tăng xuất khẩu và phân tán mức độ rủi ro.
• Tham gia vào các tổ chức, hiệp hội để liên kết, hợp tác và quảng bá sản phẩm nhằm thúc đẩy xuất khẩu trong nước.

Lời kết

Tỷ lệ trao đổi không phải là chỉ số toàn năng để đánh giá nền kinh tế của một quốc gia nhưng nó cũng phản ánh phần nào tốc độ tăng trưởng và sự cân bằng của cán cân thanh toán.

Hy vọng bài viết giải thích về khái niệm Terms Of Trade trên đây đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa cũng như ảnh hưởng của một số yếu tố đến chỉ số này.